Nevruz door de ogen van Turken uit Iğdır en Kars

Het lentefeest dat door verschillende volkeren in het midden oosten wordt gevierd werd laatst nog betitelt als ‘koerdisch nieuwjaar’ door de NOS.* Veel Turkse Nederlanders kennen het feest via het Turkse nieuws. Terreursympathisanten misbruiken het feest namelijk voor politieke doeleinden. 

Grote evenementen worden versierd met posters van de terroristenleider Öcalan en er worden oorlogsliederen gezongen. Meestal gaat het ook gepaard met veel geweld. ‘Feestgangers’ barricaderen de weg en vallen vervolgens veiligheidstroepen aan.

Maar er is ook nog de andere kant van het lentefeest. Verschillende Turkse volkeren, verspreid door Turkije vieren het lentefeest ook. Bij deze evenementen worden echter geen veiligheidstroepen aangevallen, noch worden er politieke statements gemaakt. Het feest wordt niet gevierd breed gevierd door Turken in Anatolië, maar wel in het uiterste oosten van Turkije, namelijk in Iğdır en Kars. Daar leven veel Azerbeidzjaanse Turken. Hoe vieren zij het feest?

Ölüler Bayramı (Het feest van de doden)
Deze dag is een samensmelting van cultuur en religie. Een cultureel feest wordt op een religieuze manier herdacht. De donderdag voor het lentefeest is het een ‘feest voor de doden’. De bevolking gaat massaal naar de begravenplaatsen om te bidden voor hun overleden naasten. Er wordt ook uit de koran gelezen. Veel Turken uit Nederland gaan hiervoor ook naar Turkije.

Baca Baca (lees: badja badja)
Bij Baca Baca is het de bedoeling om een wens te doen en over een groot vuur te springen. Er wordt gefeest, gedanst en er vinden dansoptredens plaats. Nu is het geen vreemd gezicht meer, maar omdat enkele decennia terug enkel en alleen Azerbeidzjaanse Turken dit deden in Turkije werden ze vreemd aangekeken door andere volkeren in de regio, zoals Koerden. Het ironische daarvan is dat sommige (klein)kinderen van die Koerden vandaag de dag met een terreurvlag over hun eigen vuur springen en het feest bestempelen als ‘koerdisch’.

Yedi Levin
Later op de avond verzamelen families zich thuis en worden zeven soorten snoepgoed op een groot dienblad gestrooid. In het midden van het dienblad wordt een klein potje met gras geplaatst die drie weken van te voren wordt gekweekt. Dit wordt in gelijke delen verdeeld tussen de kinderen.

Andere tradities
Ouderen worden bezocht, er worden cadeautjes voor elkaar gehaald en zieken worden bezocht. Eieren worden geverfd en vervolgens vinden er ‘duels’ plaats. Ieder neemt een ei in de hand en probeert daarmee het ei van de ander kapot te slaan. Verder worden er aan deuren van kennissen geluisterd om te luisteren waar er over wordt gepraat in de huizen. Jongeren verkleden zich als man en vrouw en gaan deuren langs voor geld of snoep en er worden sjalen gehangen aan huizen.

Nederland
Turken hebben ook deze traditie meegenomen naar Nederland. Jaarlijks organiseert de Turks-Azerbeidzjaanse vereniging in Den Haag een festival voor nevruz. Dit jaar werd het echter afgelast vanwege de aanslagen in Ankara. Het feest is verplaatst naar 17 april.