Turks.nl RedactieVeel Turken zijn wel bekend met de datum 19 mei 1919. Op deze dag zette Mustafa Kemal voet aan wal in Samsun en begon een strijd, die de grondslag zou vormen voor het land waar Turkse Nederlanders vandaan komen. Ook Nutuk, de lange speech van Atatürk waarin hij zijn revoluties uitlegt, begon op deze dag.
Samsun
Na de wapenstilstand van Mudros, was Turkije grotendeels bezet door de vijand. Anatolië was echter nog niet binnengedrongen. Door heel het land kwamen burgers in opstand tegen deze bezettingen.
Mustafa Kemal Pasha werd als de inspecteur van het 9e Leger naar Samsun gestuurd. Hij kreeg twee korpsen en verregaande bevoegdheden onder zich.
De reden dat Mustafa Kemal naar Samsun werd gestuurd, was vanwege de onveilige situatie in het gebied. Hij moest de provincie in de gaten houden en de benodigde voorzorgsmaatregelen treffen.
Voor Mustafa Kemal was de enige logische maatregel, om een nieuwe Turkse staat op te richten. Een soevereine staat met een onvoorwaardelijke onafhankelijkheid.
Nationale feestdag
Net als veel andere nationale feestdagen, werd ook 19 mei, De Dag van de Jeugd en Sport, gevierd na de oprichting van de republiek.
Voor het eerst werd de feestdag gevierd op 24 mei 1935. Een evenement van sportclub Beşiktaş, waar ook veel sporters van Fenerbahçe en Galatasaray aan deelnamen, werd de Atatürk Sportdag genoemd. Hiermee wilde de Turkse jeugd hun dank en liefde aan Atatürk tonen.
Enkele jaren na dit evenement, pleitte een bestuurder van Beşiktaş om het feest te schenken aan de jeugd en het, ‘het Feest van de Jeugd en Sport’, te noemen en het overal te vieren. Dit voorstel werd besproken en aangenomen in het congres. Na de handtekening van president Atatürk, werd sinds 1938 het feest jaarlijks gevierd.
Is 19 mei de verjaardag van Atatürk?
Het is algemeen bekend dat Atatürk 19 mei heeft gekozen als zijn geboortedag. Helaas is er nog altijd geen consensus bereikt over de exacte geboortedag van Atatürk. Maar waarschijnlijk is hij in mei geboren, en heeft Atatürk destijds gezegd: “Waarom niet 19 mei?”
Door de geschiedenis heen
De naam van het 19 mei-feest werd na de militaire staatsgreep in 1980 veranderd naar 19 Mei Herdenking van Atatürk, het Jeugd en Sport-feest. Het feest wordt vooral gevierd met grote sportevenementen. Tot 2012 werden de vieringen gehouden in grote stadions, maar omdat het daar ‘te koud zou zijn’, werden de vieringen in stadions buiten Ankara verboden door de minister.
Hoewel de laatste jaren het feest wordt afgelast om verscheidene redenen, blijven veel Turken het vieren vanwege de belangrijke symbolische waarde.
