Turks.nl RedactieNog voordat anderen ermee komen, geef ik het maar meteen ruiterlijk toe: inderdaad, als we anno 2014 de ‘minder-minder-toespraak’ van Wilders als standaard zouden nemen, dan kan deze uitlating van Van Woerkom zeker niet beschouwd worden als zijnde “racistisch”. Echter, een weldenkend mens weet dat een dergelijke uitlating een goed mens niet betaamt. En zeer zeker niet de hoogste baas van de ANWB, en al helemaal niet de beoogde Nationale Ombudsman waarvan verwacht mag worden dat die er voor iedereen zal zijn. Ook voor de taxichauffeur van Marokkaanse komaf.
Nu zouden sommigen kunnen denken: “Ach, doe niet zo moeilijk. Hij heeft zich op fatsoenlijke wijze laten excuseren. En nu moet hij dat ambt kunnen bekleden.” Daar ben ik het niet mee eens. Ik doe niet moeilijk. Voor de duidelijkheid: ik ken de heer Guido van Woerkom verder ook niet. Hij kan best wel een goed mens zijn, een goede buurman zijn of een goede huisvader zijn, maar een Nationale ombudsman die er voor iedereen is, zal hij spijtig genoeg nooit zijn.
Let wel mensen, ten tijde van de uitlating was deze directeur 55 jaar, en niet een jongetje van 16 of 17 dat bepaalde dingen nog moet leren. En ik mag, hoop ik, aannemen dat zijn prefrontale cortex helemaal is volgroeid. Hij had als weldenkende mens een dergelijke uitlating nooit mogen maken. Zo simpel is het. Hij zal daarom nooit alle blaam van zich af kunnen werpen.
Nu staat er op de website www.nationaleombudsman.nl dat de Nationale ombudsman onafhankelijk en onpartijdig is. Wat betekenen de begrippen onafhankelijkheid en onpartijdigheid eigenlijk? Nog voordat er in wordt gegaan op de twee voornoemde begrippen, is het belangrijk vast te stellen dat de functie van de Nationale Ombudsman iets wegheeft van rechtspraak en van advies. (M. Oosting, ‘De overheid beoordeeld door de Nationale ombudsman’,Bestuurswetenschappen 1990, p. 3 e.v.)
Welnu, bezien vanuit de staatsrechtdoctrine kan de onafhankelijkheid gesplitst worden in enerzijds de subjectieve onafhankelijkheid en anderzijds de objectieve onafhankelijkheid. De Nationale ombudsman moet aldus intrinsiek onafhankelijk zijn, maar ook de schijn van onafhankelijkheid laten blijken. De onafhankelijkheid van de Nationale ombudsman is geschonden zodra deze concrete bevelen krijgt van een hogerhand. Aan de onafhankelijkheid van Van Woerkom twijfel ik dan ook niet.
De onpartijdigheid van de Nationale ombudsman ziet daarentegen op de verhouding burger – overheidsinstantie. En daar kunnen we weer dezelfde scheiding maken, te weten de subjectieve onpartijdigheid en de objectieve onpartijdigheid. De eerste gaat over de vraag of de Nationale ombudsman werkelijk partijdig is. Daarin zit wederom het element dat ziet op de intrinsieke eigenschap. De objectieve onpartijdigheid gaat over de schijn die mogelijk bestaat. En dat is in casu het cruciale punt. De heer Van Woerkom heeft met zijn uitlating over de Marokkaanse taxichauffeur een schijn van partijdigheid gewekt die niet meer te affineren valt.
Aldus wil ik via dit stuk een oproep doen richting de Tweede Kamerleden. Denkt u er alstublieft nog eens goed over na. Willen wij daadwerkelijk een persoon die zoiets op zijn kerfstok heeft staan? Guido van Woerkom zal de ombudsman zijn van vele Marokkanen, noch die van mij. Ik wil mijn stuk graag eindigen met een quote van de grootmeester van de Vlaamse poëzie, Guido Gezelle:
“De woorden doen de man kennen.
Waar ‘t woord niet en deugt,
Daar en deugt de man niet.”
