Waarom het niet verkeerd is om moslims een gezellig kerstfeest te wensen

Miljarden christenen over de hele wereld zijn verheugd om Kerstmis te vieren dit weekend. Degenen die zich in ‘s werelds op één na grootste religieuze gemeenschap bevinden, de moslims, delen niet bepaald dezelfde enthousiasme. In een aantal landen waar de meerderheid van de bevolking uit moslims bestaat, zoals Saoedi-Arabië, Brunei en Somalië, zijn kerstvieringen verboden. In Turkije, mijn land, zijn ze niet illegaal. Desondanks organiseren sommige islamitische groeperingen nog steeds jaarlijks protesten tegen kerstbomen en kerstkostuums en zien zij dit als Westerse opleggingen.

Ondertussen stellen veel andere moslims over de hele wereld zich terecht respectvol op tegenover hun christelijke buren en delen zij zelfs hun heilige dag. Hieronder vallen de eigenaren van een Turks restaurant in Londen die besloten om een gratis kerstmaaltijd aan te bieden aan de daklozen en ouderen. Een ander voorbeeld is een islamitische zakenman in Bagdad die uit solidariteit een kerstboom heeft aangeboden aan christenen die zijn nagejaagd door de zelfverklaarde Islamitische Staat.

Deze kerstvriendelijke moslims hebben gelijk. Niet alleen omdat respect voor andere religies een deugd is, maar ook omdat Kerstmis de viering is van de wonderbaarlijke geboorte van Jezus. Dit is een krachtig thema in zowel het Nieuwe Testament als in de Koran.

Twee hoofdstukken van de Koran geven gedetailleerde beschrijvingen over de geboorte van Jezus, die deels op de beschrijvingen in het Evangelie van Lucas lijken.

Beide hoofdstukken – één genaamd Maryam, of Maria – schetsen deze bewonderenswaardige joodse vrouw die door God is “gezuiverd” en “boven alle andere vrouwen is gekozen.”

Volgens de Koran heeft een engel Maria op een dag benaderd en heeft hij haar verteld dat God heeft besloten haar een “zuivere jongen” te geven. Maria had bezwaar: “hoe kan ik een jongen krijgen als er geen man is die mij heeft aangeraakt?” De engel antwoordde: “God schept wat hij wil”. Hierna raakte Maria zwanger en kreeg ze een baby Isa, of Jezus.

Er zijn natuurlijk wat punten waarop het islamitische verhaal van Jezus afwijkt van de christelijke versie die wordt gevierd met Kerstmis. Het Nieuwe Testament zegt dat de geboorte van Jezus plaatsvond in een kribbe of in een herberg in Bethlehem en in de aanwezigheid van Jozef, de man van Maria. Volgens de Koran beviel Maria op “een afgelegen plaats,” helemaal alleen onder een palmboom. Het is vermeldenswaardig dat de verhalen die te zien zijn in de oostelijke apocriefe evangeliën, evenals de recente archeologische vondsten, overeenkomen met gebeurtenissen die in de Koran worden beschreven.

Een cruciaal punt waarop de Koran verschilt met de Bijbel, betreft de goddelijkheid van Jezus. Volgens het islamitische heilige boek wordt hij gezien als een mens en profeet. Het definieert Jezus herhaaldelijk als ‘de Messias’, maar dit lijkt een notie van de Messias te zijn zoals die is beschreven in het jodendom: een buitengewone dienaar van God, niet de lichamelijke versie van God. Andere punten waarop de Koran afwijkt: de Jezus volgens de Koran is verzonden naar de Kinderen van Israël, bevestigt de Torah en bevestigt strikte unitaristische monotheïsme. Je zou ook kunnen zeggen dat de islamitische Jezus meer op een joodse Jezus lijkt.

Niettemin delen de islam en het christendom veel in hun adoratie voor Isa en Maryam, Jezus en Maria. Moslims zijn in feite de enige niet-christenen op aarde die geloven dat Jezus werd geboren uit een maagd.

Eeuwenlang hebben de moslims dit opgevat als een letterlijke waarheid. Middeleeuwse exegeten van de Koran debatteerden over details zoals hoe Gods geest was “ingeblazen” naar Mary, waaruit kan worden afgeleid dat maagdelijke geboorte een daad was van God. Sayyid Qutb, de Egyptische fundamentalist uit de 20ste eeuw, beschreef Maryam’s zwangerschap als “de vreemdste gebeurtenis die de mensheid ooit heeft meegemaakt.”

In een boek uit 2002 dat Emir Caner en Ergun Caner, twee Turken die zich naar het christendom hebben bekeerd, schreven om de islam te bekritiseren, betoogden zij dat moslims meer christelijk waren over de kwestie van de maagdelijke geboorte dan de zogenaamde “liberale” christenen die die “metaforische interpretaties” zoeken achter het verbazingwekkende wonder.

Om de buitengewone natuur van Jezus te benadrukken, beschrijft de Koran hem zelfs als het “Woord van God.” Moslimgeleerden verbazen zich over deze term die in de Koran voor niemand anders wordt gebruikt. Ook de christelijke theologen zijn geïntrigeerd door deze beschrijving. In het Evangelie van Johannes wordt Jezus gedefinieerd als het ‘’Woord van God’’ die menselijk is geworden en onder ons dwaalt.

De interpretatie van deze parallellen tussen de Koran en de vroegere christelijke bronnen is mede afhankelijk van iemands geloof. Christenen kunnen denken dat de islam heeft geleend van hun religie. Moslims, aan de andere kant, kunnen denken dat veel dingen in het christendom voorspellingen waren voor hun religie. Maar we kunnen het er allemaal over eens zijn dat deze twee grote Abrahamitische godsdiensten, ondanks de soms bittere conflicten tussen hen, veel gemeen hebben. Door dit jaar, waarin de spanningen tussen de vele moslims en christenen in Europa, de Verenigde Staten en elders hoog oplopen, is het goed om dit te nogmaals beseffen.

De mensen in Saoedi-Arabië en Brunei die Kerstmis verbieden hebben duidelijk het verkeerde idee. Zelfs wanneer het geen islamitische feestdag is, hoeven we ons niet te verzetten tegen Kerstmis. Een moslim zou de wonderbaarlijke geboorte van Jezus – de profeet, de Messias en het “Woord” van God – niet mogen beledigen. Moslims zouden op 25 december tegen hun christelijke buren “Salaam alaikum”, of “vrede zij met u”, moeten zeggen. En ze zouden niet moeten aarzelen om hier “Vrolijk Kerstfeest!” aan toe te voegen.

Door Mustafa Akyol, eerder verschenen op New York Times.