Turks.nl Redactie“Eilanden waar ze ons zouden horen als we zouden schreeuwen, hebben we verloren door het Verdrag van Lausanne. Is dat een zege?”, aldus president Erdoğan. Hoogstwaarschijnlijk doelt hij op de ‘Oniki Adalar’ (Dodekanesos). Deze eilanden zijn daadwerkelijk zo dichtbij aan de Turkse kust dat je ernaartoe zou kunnen zwemmen. Dat deze eilanden werden verloren is altijd een gevoelig punt geweest, net als de verloren gebieden in het noorden van Irak, zoals de stad Mosoel. Het waren namelijk eeuwenlange Turkse gebieden die nu in andermans handen zijn.
De Dodekanesos is een eilandengroep die in 1522 onder Ottomaans bestuur kwam, nadat Süleyman I het veroverde. De Ottomaanse heerschappij duurde echter tot 1911, toen de Ottomanen de eilandengroep aan de Italianen moesten afstaan door de Italiaans-Turkse oorlog. Met de Vrede van Ouchy (1912) tussen de Italianen en de Ottomanen, werd dit verlies op papier gezet. In 1920 werd dit met het Verdrag van Sèvres nogmaals bevestigd. Dat betekent dat de uitspraak van president Erdoğan feitelijk onjuist is. De eilanden ‘waar ze ons konden horen als we zouden schreeuwen’ hebben de Turken namelijk niet door het verdrag van Lausanne kwijtgeraakt, maar door een verloren oorlog tegen de Italianen. Jaren voordat het verdrag werd getekend en jaren voordat de Turkse onafhankelijkheidsoorlog begon.
Wat nog opmerkelijker is aan de uitspraak, is dat de president nog geen twee maanden terug het verdrag betitelde als ‘een grote zege’. Nu noemt hij het een nederlaag.
Complottheorieën
Noch dit soort uitspraken, noch dit soort beweringen zijn niet nieuw. Al decennialang wordt er door zelfverklaarde historici, vaak tegenstander van kemalisme en secularisme, beweerd dat alles wat Turkije is overkomen, komt door het Verdrag van Lausanne. Hoewel dit verdrag is afgedwongen door de Turken, nadat zij de onafhankelijkheidsoorlog tegen de geallieerden wonnen, wordt het door velen gezien als een nederlaag. De onafhankelijkheidsoorlog begon juist als verzet tegen het Verdrag van Sèvres, dat een mini-staat gaf aan de Turken in centraal Anatolië. Nadat deze oorlog gewonnen werd dankzij onder andere de welbekende Slag om Gallipolli, dwongen de Turken onder leiding van Atatürk een nieuw verdrag aan de geallieerden.
Een welbekende complottheorie is bijvoorbeeld dat het Verdrag van Lausanne duurt tot 2023, wat feitelijk onjuist is. Het verdrag heeft geen tijdelijke werking. Nergens in het verdrag staat ook iets dergelijks. Verder wordt er beweerd dat Cyprus zou zijn opgegeven door het verdrag, terwijl Cyprus in 1878 verhuurd werd aan de Britten, grofweg een halve eeuw voordat het verdrag bestond. Cyprus zou daarnaast nooit meer onder Ottomaans bestuur komen te staan.
