Turks.nl Redactie
De verkiezingen zijn voorbij. Wij hebben een samenvatting gemaakt van de dingen die je moet weten.
De verkiezing
In totaal hebben 47.2 miljoen mensen hun stem uitgebracht. Dat komt neer op een opkomst van 87%. Alle stemmen zijn geteld.
De AK Partij krijgt 40.82% van de stemmen. Dat is bijna 6% minder dan in 2011. De uitslag van gisteren vergeleken met 2011:
| Partij | 2011 | 2015 | Zetels ’11 | Zetels ’15 |
| AK Partij | 46,83% | 40,82% | 327 | 258 |
| CHP | 25,98% | 24,99% | 135 | 132 |
| MHP | 13,01% | 16,35% | 53 | 80 |
| HDP | 6,5% | 13,11% | 30 | 80 |
Met deze uitslag heeft de AK Partij geen meerderheid in de kamer. Om als enige partij te kunnen regeren, zijn 276 van de 550 zetels vereist. De reden hiervoor is dat er een vierde partij zich heeft gevestigd in het parlement, wat veel zetels snoept van de AK Partij.
HDP
De nederlaag heeft de AK Partij te wijten aan de pro-Koerdische partij HDP. Het is voor het eerst dat Koerden middels een partij meedoen aan de verkiezingen. In de voorgaande verkiezingen was het gebruikelijk dat Koerdische kandidaten zich onafhankelijk kiesbaar stelden. Dat wegens de kiesdrempel van 10%: Een Koerdische partij zou het nooit halen.
De HDP heeft zich in de afgelopen tijd geprofileerd als een centrale, progressief-liberale partij dat meer ideeën had dan enkel pro-Koerdische standpunten. Zo hebben zij een feministische agenda en komen zij op voor homorechten. Dat heeft ervoor gezorgd dat ook niet-Koerden gingen stemmen op de HDP, samen met ‘gematigde’ Koerden die voorheen stemden op de AK Partij.
Coalitie
De eerste uitspraken van partijleiders belooft niet veel goeds: Elke partij heeft gezegd niet te willen samenwerken met de AK Partij. Dat komt voornamelijk door de corruptie-verdenkingen tegen enkele AKP-kopstukken. De partijen willen eerst dat de verdachten voor de rechter komen, en dan pas zullen samenwerken.
CHP
De grootste oppositiepartij van Turkije, de links-seculiere CHP heeft fel geuit absoluut geen coalitie te willen met de AK Partij. Wel hebben zij gezegd bereid te zijn om eventueel het land te besturen en een regering te vormen. Hoe ze dat gaan doen, is nog onbekend.
MHP
Partijleider Bahçeli gaf aan respect te hebben voor iedereens keus. Hij is tevreden over het resultaat van MHP, dat 33% meer stemmen heeft gekregen dan de vorige verkiezing.
Bahçeli gaf tevens als eerste mogelijke coalitiepartner na de verkiezingen, aan dat MHP aan de mogelijke coalities van AKP+MHP of CHP+HDP+MHP absoluut niet zal deelnemen. Een coalitie van AKP+HDP, of AKP+CHP+HDP sloot hij niet uit, maar MHP zal dus absoluut niet meedoen in een coalitie. Voor MHP gaf hij aan vervroegde verkiezingen te verwelkomen.
HDP
De HDP wil actief meewerken aan een nieuw grondwet, maar sluit een samenwerking met de AK Partij voorlopig uit. Critici zeggen dat dit meer een tactiek is om zo meer invloed te krijgen binnen een mogelijke coalitie. De twee partijen verschillen ook niet veel van elkaar als het gaat om het oplossen van het terrorisme-probleem in het oosten van Turkije. HDP wil meer zelfbestuur en de AK Partij staat open voor een federaal systeem waarmee provincies meer zelfbestuur krijgen.
Vervroegde verkiezingen
Indien er binnen 45 dagen geen regering is gevormd, is het mogelijk dat de president vervroegde verkiezingen aankondigt. Dit is een optie dat meerdere malen is genoemd door AKP-bestuurders. “Wij verdienen zo’n uitslag niet”, zei Bülent Arinc, die medeoprichter is van de partij. Deze optie zou betekenen dat Turkije een periode ingaat met politieke instabiliteit.
Wat de toekomst met zich meebrengt, is op dit moment nog volkomen onbekend. De uitspraken van de partijen in de komende dagen, moeten dus goed gevolgd worden.
